Rolde

Rolde is een dorp in de gemeente Aa en Hunze in de provincie Drenthe (Nederland), gelegen op de Rolderrug. Het is oorspronkelijk een esdorp en kent ook verschillende brinken. Het dorp ligt aan de N33 tussen Assen en Eemshaven.

Geschiedenis

Voor 1813 was Rolde het hoofddorp van de landschap Drenthe. De etstoel, de vergadering van etten voorgezeten door de drost kwam drie keer per jaar bijeen. Twee keer in Rolde en een keer in Anloo. Ieder van de zes dingspillen vaardigde vier etten af. Het wapen van de voormalige gemeente Rolde bestaat uit vier handen die een eedgebaar maken met daartussenin een zwaard en een kruis die de hoogste rechtmacht, de drost, verbeelden.

Rolde heeft een kerktoren die van ver te zien is, behorend bij de gotische Jacobuskerk. Het was een baken voor reizigers tussen de stad Groningen en Coevorden. De vele middeleeuwse karrensporen op het Balloërveldwijzen allemaal naar de toren van Rolde. De oorspronkelijke rechtspraak vond plaats rondom Rolde, zoals de Balloërkuil. Ondanks het grote belang kreeg de plaats nooit stadsrechten. Toen in 1813 bij de inrichting van het koninkrijk de provincie Drenthe een hoofdstad nodig had, werd dit niet het hoofddorp van de Landschap, maar de nabijgelegen plaats Assen dat kort daarvoor in 1809 stadsrechten had gekregen van Lodewijk Napoleon.

In Rolde liggen twee hunebedden (D17 en D18) op slechts 200 meter afstand van elkaar, en vlak bij de gotische kerk uit de 14e eeuw. Het dorp kent een paarden- en veemarkt. Rolde is een van de etappeplaatsen van het Pieterpad en ligt aan de bewegwijzerde fietsroute LF 14 Saksenroute. Op 15 juni 1905 opende de spoorlijn van de NOLS van Stadskanaal naar Assen, waaraan ook Rolde een station kreeg. In 1947 werd de lijn voor personenvervoer gesloten. In 1972 is de spoorlijn afgebroken. Het stationsgebouw is echter blijven staan.

Tot 1998 was Rolde de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente. Naast Rolde bestond de gemeente uit de dorpen Grolloo, Balloo en Schoonloo en de buurtschappen Amen, Ekehaar, Nijlande, Deurze en Eldersloo. In Rolde staat nabij een van de brinken een korenmolen uit 1873. Deze molen is op een verhoging gebouwd, maar is geen beltmolen.